شناسایی نشانگرهای مولکولی پیوسته با ژن های کنترلکننده عملکرد دانه، طول و عرض برگ پرچم و برگ دوم در گندم نان در شرایط دیم و آبیاری تکمیلی

کم­آبی مهم­ترین تنش غیرزیستی است که رشد و عملکرد گندم را در بیشتر نقاط جهان محدود می­کند. برای شناسایی ژن­های کنترل کننده عملکرد دانه و طول و عرض برگ پرچم و برگ دوم در گندم نان، 121 لاین اینبرد نوترکیب نسل f8 حاصل از تلاقی رقم متحمل به خشکی آذر2 و رقم پرمحصول 87zhong 291 در شرایط دیم و آبیاری تکمیلی مورد ارزیابی قرار گرفتند. بر اساس توزیع فنوتیپی، تفکیک متجاوز برای کلیه صفات مورد مطالعه مشاهده شد. نقشه ژنتیکی مشتمل بر 37 نشانگر ssr، 16 نشانگر issr و 32 نشانگر aflp در مجموع 1157 سانتی­مورگان از ژنوم گندم را با متوسط فاصله 26/17 سانتی­مورگان بین دو نشانگر مجاور پوشش داد. بر اساس مکان­یابی فاصله­ای مرکب، تعداد 59 qtl تحت شرایط دیم و آبیاری تکمیلی برای صفات مورد مطالعه مکان­یابی شدند. برای طول برگ پرچم، چهار و یک qtl به­ترتیب تحت شرایط دیم و آبیاری تکمیلی شناسایی گردید. علاوه بر این، هفت، هشت و نه qtl به­ترتیب برای عرض برگ پرچم و طول و عرض برگ دوم تحت شرایط دیم مورد شناسایی قرار گرفتند. برای عملکرد دانه نیز 20 و 10 qtl به­ترتیب تحت شرایط آبیاری تکمیلی و دیم مکان­یابی شدند. qtl شناسایی شده بین دو نشانگر issr25_2-cfa2257 برای عملکرد دانه تحت شرایط آبیاری تکمیلی با تبیین 46/40 درصد از واریانس فتوتیپی عملکرد دانه، به­عنوان qtl بزرگ ­اثر معرفی گردید. بیشتر qtlهای شناسایی شده دارای اثر افزایشی مثبت بودند که نشان­دهنده توارث الل موثر دراین جایگاه­ها از آذر2 به نتاج می­باشد. هشت جایگاه برای 29 qtl مربوط به صفات مختلف نیز مشترک بودند که نشان دهنده پیوستگی ژنی یا اثر پلیوتروپیک می­باشد. با توجه به اهمیت ناحیه مربوط به حدفاصل نشانگرهای issr25_2-cfa2257 در کنترل عملکرد دانه، با اشباع این ناحیه ژنومی با نشانگرهای بیشتر می­توان از آن­ها در برنامه گزینش به کمک نشانگر استفاده کرد.